Wat na de verkiezingen
Wat na de verkiezingen?
De stemmen zijn geteld wat zal er in de komende periode gebeuren?
Als eerste krijgt de persoon met de meeste stemmen van de grootste partij het initiatiefrecht, en die wordt dan de 'lokale formateur'. Dat betekent: Eerst kijken we naar de grootste partij.
Dit is de partij die de meeste geldige stemmen heeft gekregen. Het maakt niet uit of de stemmen op de partij zelf (lijststem) of op een kandidaat (voorkeurstem) zijn uitgebracht. Binnen die partij zoeken we naar de persoon met de meeste voorkeurstemmen. Dit is de kandidaat die de meeste persoonlijke stemmen heeft gekregen. Dat hoeft niet altijd de lijsttrekker te zijn. Als de grootste partij een kartel is (een samenwerking van twee groepen die na de verkiezingen uit elkaar gaan), dan krijgt de grootste groep binnen dat kartel het initiatiefrecht. Dit is de groep met de meeste zetels in de gemeenteraad. Als beide groepen evenveel zetels hebben, dan kijken we naar de kandidaat met de meeste voorkeurstemmen.
De stemmen zijn geteld wat zal er in de komende periode gebeuren?
Als eerste krijgt de persoon met de meeste stemmen van de grootste partij het initiatiefrecht, en die wordt dan de 'lokale formateur'. Dat betekent: Eerst kijken we naar de grootste partij.
Dit is de partij die de meeste geldige stemmen heeft gekregen. Het maakt niet uit of de stemmen op de partij zelf (lijststem) of op een kandidaat (voorkeurstem) zijn uitgebracht. Binnen die partij zoeken we naar de persoon met de meeste voorkeurstemmen. Dit is de kandidaat die de meeste persoonlijke stemmen heeft gekregen. Dat hoeft niet altijd de lijsttrekker te zijn. Als de grootste partij een kartel is (een samenwerking van twee groepen die na de verkiezingen uit elkaar gaan), dan krijgt de grootste groep binnen dat kartel het initiatiefrecht. Dit is de groep met de meeste zetels in de gemeenteraad. Als beide groepen evenveel zetels hebben, dan kijken we naar de kandidaat met de meeste voorkeurstemmen.
Wat is de volgorde bij het initiatiefrecht?
Het initiatiefrecht komt eerst toe aan de stemmenkampioen van de grootste lijst. Lukt het niet om een coalitie te vormen, dan gaat het initiatiefrecht naar de stemmenkampioen van de op één na grootste lijst. En zo verder. Het initiatiefrecht gaat naar de volgende stemmenkampioen:
- als na veertien dagen geen gezamenlijke akte van voordracht (voor de schepenen) is ingediend door de houder van het initiatiefrecht;
- als een verklaring van afstand is ingediend door de persoon die het initiatiefrecht heeft (dus voordat de periode van veertien dagen afgelopen is).
Nieuw is dat de verkozen gemeenteraadsleden niet meer zelf kiezen wie de burgemeester wordt. Dat staat nu in het decreet lokaal bestuur vast. In principe wordt de persoon met de meeste voorkeurstemmen van de grootste groep in de coalitie de 'aangewezen-burgemeester'. Die wordt daarna officieel benoemd door de Vlaamse regering. Zo werkt het:
1. Check eerst welke partijen bij de coalitie horen
De coalitie is de groep partijen die samen de meerderheid vormen. Elke partij die een schepen (of de voorzitter van het Bijzonder Comité voor de Sociale Dienst) levert, hoort bij de coalitie.
2. Kijk dan welke van die partijen de grootste is
De grootste partij binnen de coalitie is degene met de meeste zetels in de gemeenteraad. Als twee coalitiepartijen evenveel zetels hebben, kijken we naar de partij met de meeste stemmen.
3. Zoek vervolgens de kandidaat met de meeste voorkeurstemmen binnen die grootste partij.
Het gemeenteraadslid met de meeste voorkeurstemmen uit de grootste coalitiepartij krijgt als eerste de kans om burgemeester te worden. Die legt dan de eed af als aangewezen-burgemeester. Zijn er twee kandidaten met evenveel voorkeurstemmen, dan wordt degene die hoger op de lijst stond burgemeester.
- als na veertien dagen geen gezamenlijke akte van voordracht (voor de schepenen) is ingediend door de houder van het initiatiefrecht;
- als een verklaring van afstand is ingediend door de persoon die het initiatiefrecht heeft (dus voordat de periode van veertien dagen afgelopen is).
Nieuw is dat de verkozen gemeenteraadsleden niet meer zelf kiezen wie de burgemeester wordt. Dat staat nu in het decreet lokaal bestuur vast. In principe wordt de persoon met de meeste voorkeurstemmen van de grootste groep in de coalitie de 'aangewezen-burgemeester'. Die wordt daarna officieel benoemd door de Vlaamse regering. Zo werkt het:
1. Check eerst welke partijen bij de coalitie horen
De coalitie is de groep partijen die samen de meerderheid vormen. Elke partij die een schepen (of de voorzitter van het Bijzonder Comité voor de Sociale Dienst) levert, hoort bij de coalitie.
2. Kijk dan welke van die partijen de grootste is
De grootste partij binnen de coalitie is degene met de meeste zetels in de gemeenteraad. Als twee coalitiepartijen evenveel zetels hebben, kijken we naar de partij met de meeste stemmen.
3. Zoek vervolgens de kandidaat met de meeste voorkeurstemmen binnen die grootste partij.
Het gemeenteraadslid met de meeste voorkeurstemmen uit de grootste coalitiepartij krijgt als eerste de kans om burgemeester te worden. Die legt dan de eed af als aangewezen-burgemeester. Zijn er twee kandidaten met evenveel voorkeurstemmen, dan wordt degene die hoger op de lijst stond burgemeester.
Wat als de stemmenkampioen weigert of ontslag neemt?
Als de stemmenkampioen van de grootste partij geen burgemeester wil worden of later stopt, dan wordt het raadslid met de op één na meeste voorkeurstemmen burgemeester. Weigert die ook, dan gaat het naar de volgende persoon met de meeste stemmen, enzovoort.
Opgelet:
Er is een uitzondering voor de laatste twee jaar van de bestuursperiode (vanaf 1 oktober 2028). Als de grootste partij aan het begin van de bestuursperiode een opvolger heeft aangeduid, kan die persoon burgemeester worden in de laatste twee jaar, ongeacht het aantal voorkeurstemmen.
Opgelet:
Er is een uitzondering voor de laatste twee jaar van de bestuursperiode (vanaf 1 oktober 2028). Als de grootste partij aan het begin van de bestuursperiode een opvolger heeft aangeduid, kan die persoon burgemeester worden in de laatste twee jaar, ongeacht het aantal voorkeurstemmen.
Een coalitie is geboren!
Wanneer een coalitie is geboren zetten ze hun akkoord op papier. Een bestuursakkoord is een schriftelijke overeenkomst tussen de politieke partijen die samen de coalitie vormen in een gemeente. In dit akkoord leggen de partijen vast welke plannen en doelen ze de komende jaren willen realiseren. Het gaat om afspraken over verschillende beleidsdomeinen, zoals infrastructuur, onderwijs, veiligheid, milieu en sociale zaken.
Het bestuursakkoord vormt de basis voor het beleid dat de coalitie tijdens de bestuursperiode (meestal vier of zes jaar) zal uitvoeren. Partijen bepalen hierin onder andere welke projecten ze willen aanpakken, welke regels ze willen invoeren of veranderen, en hoe ze het beschikbare geld willen verdelen.
Kortom, het is een plan dat de koers van het bestuur bepaalt en waarin de betrokken partijen samen afspraken maken over de toekomst van hun gemeente of regio.
Het bestuursakkoord vormt de basis voor het beleid dat de coalitie tijdens de bestuursperiode (meestal vier of zes jaar) zal uitvoeren. Partijen bepalen hierin onder andere welke projecten ze willen aanpakken, welke regels ze willen invoeren of veranderen, en hoe ze het beschikbare geld willen verdelen.
Kortom, het is een plan dat de koers van het bestuur bepaalt en waarin de betrokken partijen samen afspraken maken over de toekomst van hun gemeente of regio.
Schrijf je in op onze Debattle nieuwsbrief
Debattle heeft 2 nieuwsbrieven: een Whatsapp en Email nieuwsbrief. Via Whatsapp brengen we je op de hoogte van nieuwe tools, nuttige info of prijzen die te winnen zijn via korte newsflashes. De Email nieuwsbrief is meer uitgebreid, kondigt nieuwe missies aan en brengt jeugdraden in beeld die deelnemen aan Debattle.
